การลำเลียงสารเข้า – ออกเซลล์ ( สรุปย่อ ฉบับ ม.ต้น )

การที่สิ่งมีชีวิตอย่างเรา ๆ จะดำรงชีวิตอยู่ได้ จำเป็นที่จะต้องมีการลำเลียงสารเข้า – ออกเซลล์ กล่าวคือ สารที่มีประโยชน์จะถูกลำเลียงเข้าสู่เซลล์ ส่วนสารที่ไม่มีประโยชน์หรือสารที่ร่างกายเราไม่ต้องการ จะต้องถูกขับสารออกจากเซลล์ ดังนั้น นี่จึงเป็นกระบวนการสำคัญของการดำรงชีวิตที่ขาดไม่ได้ ในบทความนี้เราจะมาสรุปเรื่องนี้แบบเข้าใจง่าย ๆ ให้อ่านกันครับ ถ้าพร้อมแล้วมาดูกันเล้ยยย

การแพร่ ( Diffusion )

เป็นการเคลื่อนที่ของอนุภาคของสารจาก บริเวณที่มีความเข้มข้นของสารมากไปสู่บริเวณที่มีความเข้มข้นของสารน้อย จนกระทั่งอนุภาคของสารมีความเข้มข้นเท่ากันทั้ง 2 บริเวณ เมื่อถึงจุดนั้นเราจะเรียกว่า “สภาวะสมดุลของการแพร่”

ตัวอย่างการแพร่

• การแพร่ของเกล็ดด่างทับทิม

ในวิดิโอนี้ได้มีการเปรียบเทียบ การแพร่ของเกล็ดด่างทับทิม ระหว่างในน้ำร้อน และในน้ำเย็น ผลลัพธ์จะเป็นยังไงลองมาดูกันเลยครับ

• การแพร่ของน้ำหอม

ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่

• ขนาดของอนุภาคของสาร อนุภาคใหญ่จะแพร่ช้า อนุภาคเล็กแพร่เร็ว
• ความแตกต่างระหว่างความเข้มข้นของอนุภาคของทั้ง 2 บริเวณ
• อุณหภูมิ อนุภาคของสารจะแพร่จากบริเวณที่มีอุณหภูมิสูง ไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำ ยิ่งอุณหภูมิสูงก็จะยิ่งแพร่ได้เร็วขึ้น
• ความดัน การเพิ่มความดัน ก็จะช่วยให้เกิดการแพร่ได้เร็วขึ้น
• ตัวกลาง ถ้าตัวกลางมีความหนืดมาก ๆ ก็จะเกิดการแพร่ช้า หรือถ้าหากตัวกลางนั้นมีอนุภาคอื่นเจือปนอยู่ด้วย ตัวกลางนั้นอาจะกีดขวางการแพร่ และจะทำให้เกิดการแพร่ช้าลง

การออสโมซิส ( Osmosis )

เป็นการเคลื่อนที่ของน้ำผ่านเยื่อเลือกผ่าน ทิศทางการเคลื่อนที่คือ จะเคลื่อนที่จาก บริเวณที่มีความหนาแน่นของน้ำมาก ( สารละลายเจือจาง ) ไปยังบริเวณที่มีความหนาแน่นของน้ำน้อย ( สารละลายเข้มข้น ) จนกระทั่งสารละสายมีความเข้มข้นเท่ากัน

สิ่งสำคัญสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับการออสโมซิสคือ เยื่อเลือกผ่าน (Differentially permeable membrane wa Semipermeable membrane) คือสิ่งที่จะยอมให้โมเลกุลของสารแต่ละชนิดผ่านได้ในอัตราที่แตกต่างกัน โดยสารบางชนิดก็ผ่านได้สะดวก บางชนิดผ่านได้น้อย และบางชนิดก็ผ่านไม่ได้เลย

ตัวอย่างการออสโมซิส

การออสโมซิสของน้ำ

อ่านบทความอื่น ๆ เพิ่มเติม คลิก

ติดตามครูเฟิร์สใน Facebook Fanpage : ครูเฟิร์ส The Guru First คลิก